دامنه كاربرد
1 .اين استاندارد بايد براي حسابداري مشاركتهاي خاص شامل نحوه ارائه داراييها، بدهيها، درآمدها و هزينههاي مشاركت خاص در صورتهاي مالي هر يك از شركاي خاص و سرمايهگذاران، صرفنظر از نوع مشاركت خاص، بكار رود.
تعاريف
2 .اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است:
• مشاركت خاص : عبارت است از توافقي قراردادي كه به موجب آن دو يا چند طرف، يك فعاليت اقتصادي تحت كنترل مشترك را به عهده ميگيرند.
• كنترل : عبارت است از توانايي هدايت سياستهاي مالي و عملياتي يك فعاليت اقتصادي به منظور كسب منافع.
• کنترل مشترک: مشارکت در کنترل يک فعاليت اقتصادي به موجب يک توافق قراردادي است و تنها هنگامي وجود دارد که تصميمگيريهاي مالي و عملياتي راهبردي مربوط به آن فعاليت، مستلزم اتفاق آراي اشخاص داراي کنترل مشترک (شرکاي خاص) باشد.
• نفوذ قابل ملاحظه : عبارت است از توانايي مشاركت در تصميمگيريهاي مربوط به سياستهاي مالي و عملياتي يك فعاليت اقتصادي ولي نه در حد كنترل يا كنترل مشترك آن سياستها .

1 .اين استاندارد بايد براي حسابداري مشاركتهاي خاص شامل نحوه ارائه داراييها، بدهيها، درآمدها و هزينههاي مشاركت خاص در صورتهاي مالي هر يك از شركاي خاص و سرمايهگذاران، صرفنظر از نوع مشاركت خاص، بكار رود.
تعاريف
2 .اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است:
• مشاركت خاص : عبارت است از توافقي قراردادي كه به موجب آن دو يا چند طرف، يك فعاليت اقتصادي تحت كنترل مشترك را به عهده ميگيرند.
• كنترل : عبارت است از توانايي هدايت سياستهاي مالي و عملياتي يك فعاليت اقتصادي به منظور كسب منافع.
• کنترل مشترک: مشارکت در کنترل يک فعاليت اقتصادي به موجب يک توافق قراردادي است و تنها هنگامي وجود دارد که تصميمگيريهاي مالي و عملياتي راهبردي مربوط به آن فعاليت، مستلزم اتفاق آراي اشخاص داراي کنترل مشترک (شرکاي خاص) باشد.
• نفوذ قابل ملاحظه : عبارت است از توانايي مشاركت در تصميمگيريهاي مربوط به سياستهاي مالي و عملياتي يك فعاليت اقتصادي ولي نه در حد كنترل يا كنترل مشترك آن سياستها .

• شريك خاص : يكي از طرفهاي مشاركت خاص است كه بر آن كنترل مشترك دارد .
• سرمايهگذار : در مشاركت خاص يكي از طرفهاي مشاركت خاص است كه بر آن كنترل مشترك ندارد.
• واحد تجاري : عبارت است از تشكلي قانوني يا قراردادي، اعم از ثبتشده يا ثبتنشده، يا هر شخص يا تشكلي كه يك فعاليت اقتصادي را از جانب خود براي دستيابي به اهداف خاص اداره ميكند .
• روش ارزش ويژه : يك روش حسابداري است كه براساس آن سهم شريك خاص در واحد تجاري تحت كنترل مشترك ابتدا به بهاي تمامشده ثبت ميشود و پس از آن بابت تغيير در سهم وي از خالص داراييهاي واحد تجاري تحت كنترل مشترك تعديل ميگردد. سهم شريك خاص از نتايج عملكرد واحد تجاري تحت كنترل مشترك در صورت سود و زيان منعكس ميشود.
• روش ارزش ويژه ناخالص : نوعي روش ارزش ويژه است كه به موجب آن سهم شريك خاص به تفكيك مجموع داراييها و مجموع بدهيهاي مشاركت خاص كه تشكيلدهنده مبلغ خالص سرمايهگذاري وي است در ترازنامه و سهم وي از درآمدهاي عملياتي مشاركت خاص در صورت سود و زيان منعكس ميشود .
3 .كنترل مشترك، همانند كنترل، رابطهاي براي دستيابي به منافع است. هر يك از شركاي خاص براي دستيابي به منافع خود، كنترل مشترك را نسبت به منافع مشترك اعمال ميكند. هر شريك خاص كه در كنترل سهم دارد بايد نقش فعالي در سياستهاي مالي و عملياتي مشاركت خاص، دستكم در سطح راهبردهاي كلي، ايفا كند.
البته اين شرط، مانع مديريت مشاركت خاص توسط يكي از شركا نيست مشروط براينكه سياستهاي مالي و عملياتي اصلي مشاركت با موافقت كليه شركاي خاص تعيين شود و شركاي خاص بتوانند از اجراي سياستهاي يادشده مطمئن شوند.
در بعضي موارد ممكن است سرمايهگذار، با توجه به تعريف واحد تجاري فرعي در استاندارد حسابداري شماره 18 با عنوان صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايهگذاري در واحدهاي تجاري فرعي (براي مثال بدليل دارا بودن اكثريت آرا) واحد تجاري اصلي شناخته شود، اما در عمل براساس توافق قراردادي با سهامداران ديگر كنترل را تقسيم كرده باشد. در چنين مواردي، واحد تجاري فرعي تلفيق نميشود بلكه براساس اين استاندارد به عنوان مشاركت خاص محسوب ميگردد.
انواع مشاركت خاص
4 .مشاركتهاي خاص، ساختارهاي بسيار متفاوتي دارد. در اين استاندارد، سه نوع فراگير آن شامل عمليات تحت كنترل مشترك، داراييهاي تحت كنترل مشترك و واحدهاي تجاري تحت كنترل مشترك، مشخص شده است كه مشمول تعريف مشاركت خاص ميباشند. ويژگيهاي مشترك مشاركتهاي خاص به شرح زير است:
الف.دو يا چند شريك خاص به موجب يك توافق قراردادي با هم مرتبطند، و
ب .اين توافق قراردادي، كنترل مشترك را برقرار ميكند.
• سرمايهگذار : در مشاركت خاص يكي از طرفهاي مشاركت خاص است كه بر آن كنترل مشترك ندارد.
• واحد تجاري : عبارت است از تشكلي قانوني يا قراردادي، اعم از ثبتشده يا ثبتنشده، يا هر شخص يا تشكلي كه يك فعاليت اقتصادي را از جانب خود براي دستيابي به اهداف خاص اداره ميكند .
• روش ارزش ويژه : يك روش حسابداري است كه براساس آن سهم شريك خاص در واحد تجاري تحت كنترل مشترك ابتدا به بهاي تمامشده ثبت ميشود و پس از آن بابت تغيير در سهم وي از خالص داراييهاي واحد تجاري تحت كنترل مشترك تعديل ميگردد. سهم شريك خاص از نتايج عملكرد واحد تجاري تحت كنترل مشترك در صورت سود و زيان منعكس ميشود.
• روش ارزش ويژه ناخالص : نوعي روش ارزش ويژه است كه به موجب آن سهم شريك خاص به تفكيك مجموع داراييها و مجموع بدهيهاي مشاركت خاص كه تشكيلدهنده مبلغ خالص سرمايهگذاري وي است در ترازنامه و سهم وي از درآمدهاي عملياتي مشاركت خاص در صورت سود و زيان منعكس ميشود .
3 .كنترل مشترك، همانند كنترل، رابطهاي براي دستيابي به منافع است. هر يك از شركاي خاص براي دستيابي به منافع خود، كنترل مشترك را نسبت به منافع مشترك اعمال ميكند. هر شريك خاص كه در كنترل سهم دارد بايد نقش فعالي در سياستهاي مالي و عملياتي مشاركت خاص، دستكم در سطح راهبردهاي كلي، ايفا كند.
البته اين شرط، مانع مديريت مشاركت خاص توسط يكي از شركا نيست مشروط براينكه سياستهاي مالي و عملياتي اصلي مشاركت با موافقت كليه شركاي خاص تعيين شود و شركاي خاص بتوانند از اجراي سياستهاي يادشده مطمئن شوند.
در بعضي موارد ممكن است سرمايهگذار، با توجه به تعريف واحد تجاري فرعي در استاندارد حسابداري شماره 18 با عنوان صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايهگذاري در واحدهاي تجاري فرعي (براي مثال بدليل دارا بودن اكثريت آرا) واحد تجاري اصلي شناخته شود، اما در عمل براساس توافق قراردادي با سهامداران ديگر كنترل را تقسيم كرده باشد. در چنين مواردي، واحد تجاري فرعي تلفيق نميشود بلكه براساس اين استاندارد به عنوان مشاركت خاص محسوب ميگردد.
انواع مشاركت خاص
4 .مشاركتهاي خاص، ساختارهاي بسيار متفاوتي دارد. در اين استاندارد، سه نوع فراگير آن شامل عمليات تحت كنترل مشترك، داراييهاي تحت كنترل مشترك و واحدهاي تجاري تحت كنترل مشترك، مشخص شده است كه مشمول تعريف مشاركت خاص ميباشند. ويژگيهاي مشترك مشاركتهاي خاص به شرح زير است:
الف.دو يا چند شريك خاص به موجب يك توافق قراردادي با هم مرتبطند، و
ب .اين توافق قراردادي، كنترل مشترك را برقرار ميكند.