دامنه كاربرد
- اين استاندارد بايد براي ارائـه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري در ترازنامه بكار گرفته شود.
ديدگاههاي موجود در مورد داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري
- از نظر برخي، هدف از طبقهبندي داراييها و بدهيها به ” جاري“ و ” غير جاري“ ، ارائـه معياري تقريبي از نقدينگي واحد تجاري، يعني توانايي آن در انجام فعاليتهاي روزمره، بدون مواجهه با مشكلات مالي است. برخي ديگر، به اين طبقه بندي به عنوان ابزاري براي تشخيص آن حصه از منابع و تعهدات واحد تجاري مينگرند كه گردش مستمر دارد.

چرخه عملياتي يك واحد تجاري، معمولاً متوسط فاصله زماني بين ” تحصيل موادي كه وارد فرايند عمليات ميشود“ و ” تبديل نهايي آنها به وجه نقد “ است.
- باتوجه به نظرات متفاوت بالا، معمولاً اقلامي جزء داراييهاي جاري منظور ميشود كه انتظار رود ظرف يك سال يا طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري، هر كدام طولانيتر است، به وجه نقد يا دارايي ديگري كه نقد شدن آن قريب به يقين است تبديل شود و اقلامي در عداد بدهيهاي جاري محسوب ميشود كه انتظار رود طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري يا ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه، هر كدام طولانيتر است، تسويه گردد.
هرگاه چرخه عملياتي واحد تجاري نا مشخص يا خيلي طولاني باشد، تفكيك داراييها و بدهيها در صورتهاي مالي تحت عناوين جاري و غيرجاري به ترتيب ياد شده مناسب نخواهد بود. نحوه عمل بالا يك قاعده كلي است كه بيشتر جنبه قراردادي دارد و لذا در مواردي ممكن است انعكاس يا عدم انعكاس اقلامي خاص به عنوان داراييهاي جاري يا بدهيهاي جاري لزوماً با معيارهاي فوق تطبيق نداشته باشد.
محدوديتهاي تفكيك اقلام جاري و غيرجاري
- کليه واحدهاي تجاري، به استثناي موارد مذكور در بند 7، بايد با رعايت الزامات مندرج در بندهاي 11 الي 18، داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري را به عنوان طبقاتي جداگانه در ترازنامه منعكس كنند.
- طبقهبندي برخي اقلام دارايي و بدهي به عنوان داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري در مورد آن دسته از واحدهاي تجاري كه درارتباط با نحوه طبقهبندي و ارائـه داراييها و بدهيها مشمول استانداردهاي حسابداري خاص يا مفاد قوانين آمره مشخص است و نيز آن دسته از واحدهاي تجاري كه چرخه عملياتي آنها نامشخص يا خيلي طولاني باشد، الزامي نيست. اين واحدهاي تجاري بايد از ارائـه جمعهاي فرعي براي داراييها و بدهيها كه در ذهن استفادهكنندگان صورتهاي مالي طبقهبندي موصوف را تداعي كند، پرهيز كنند.
- عموماً عقيده بر اين است كه آنچه از تفكيك اقلام جاري و غيرجاري حاصل ميشود، مشخص شدن داراييهاي نسبتاً سريعالتبديل به وجه نقد واحد تجاري است كه در مقابل تعهداتي كه سررسيد آنها طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري فرا ميرسد به عنوان عاملي احتياطي يا حفاظي عمل ميكند.
با اين حال در واحدهاي تجاري داراي تداوم فعاليت، نقش داراييهاي جاري به عنوان حفاظي در قبال تعهدات جاري همواره مصداق ندارد، بلكه در مواردي واحد تجاري بايد جهت ادامه عمليات خود براي مثال موجودي كالاي فروش رفته را به طور مداوم با موجودي جديد جايگزين كند. همچنين ممكن است داراييهاي جاري شامل موجودي كالايي باشد كه انتظار نميرود در آينده نزديك به فروش رسد.
داراييهاي جاري
- يك دارايي زماني بايد به عنوان دارايي جاري طبقهبندي شود كه:
الف) نتظار رود طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري يا ظرف يكسال از تاريخ ترازنامه، هر كدام طولانيتر است، مصرف يا فروخته شود، يا به وجه نقد يا دارايي ديگري كه نقد شدن آن قريب به يقين است، تبديل شود، يا
ب) وجه نقد يا معادل وجه نقدي باشد كه استفاده از آن محدود نشده است.
ساير داراييها بايد به عنوان داراييهاي غيرجاري طبقهبندي شود.
بدهيهاي جاري
- يك بدهي زماني بايد به عنوان بدهي جاري طبقهبندي شود كه انتظار رود طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري يا ظرف يكسال از تاريخ ترازنامه، هر كدام طولانيتر است، تسويه شود. ساير بدهيها بايد به عنوان بدهيهاي غيرجاري طبقهبندي شود.
- بدهيهاي عندالمطالبه كه انتظار رود ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه مطالبه شود و نيز آن قسمت از بدهيهاي بلندمدتي كه انتظار رود بر مبناي شرايط قرارداد مربوط، ظرف مدتيك سال از تاريخ ترازنامه به دين حال تبديل شود جزء بدهيهاي جاري طبقهبندي و توضيحات كافي در اين مورد در يادداشتهاي توضيحي ارائه ميشود.
- آن دسته از بدهيها و نيز حصهاي از بدهيهاي بلندمدت از قبيل تسهيلات مالي بانكي و غيربانكي، بدهيهاي تجاري، بدهي مالياتي و پيشدريافت از مشتريان كه انتظار رود ظرف يكسال از تاريخ ترازنامه تسويه گردد، به عنوان بدهي جاري طبقهبندي ميشود.
با اين حال، حصهاي از يك بدهي بلندمدت كه انتظار رود ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه تسويه شود، مشروط بر اينكه داراييهاي موجود در تاريخ ترازنامه كه بازپرداخت آن بدهي از محل آنها صورت ميگيرد، به عنوان دارايي جاري طبقهبندي نشده باشد، گاهي اوقات تحت عنوان بدهي بلندمدت طبقهبندي ميشود. در مورد اخير افشاي مبلغ و شرايط مربوط ممكن است ضرورت يابد.
تجديد طبقه بندي داراييها و بدهيها
- هرگاه پس از تاريخ ترازنامه ولي قبل از تصويب صورتهاي مالي توسط مديريت واحد تجاري، رويدادهايي در جهت تبديل داراييها و بدهيهاي جاري به داراييها و بدهيهاي غيرجاري و به عكس رخ دهد، نحوه برخورد حسابداري با آن طبق استاندارد حسابداري شماره 5 با عنوان رويدادهاي بعد از تاريخ ترازنامه خواهد بود.