مفاهیم حسابداری صنعتی

برای حسابداری صنعتی (حسابداری بهای تمام شده) تعاریف بسیاری ارائه گردیده است که دو تعریف زیر از آن جمله می باشد؛
حسابداری صنعتی بخشی از سیستم علمی اطلاعات حسابداری است که اطلاعات مربوط به هزینه های ساخت محصول برای استفاده در حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را جمع آوری ، پردازش و ارائه می نماید.
حسابداری صنعتی به شاخه ای از حسابداری اطلاق می شود که جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه ،محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات ،همچنین ارائه روش های تقلیل بهای تمام شده تولید از طریق تجزیه و تحلیل گزارشها و بررسی شیوه های تولید را عهده دار میباشد.
در صورتی که حسابداری مالی روش ثبت رویدادهای مالی واحد تجاری و نحوه تهیه صورتهای مالی و گزارش اطلاعات به گروه های ذینفع شامل(سرمایه گذاران فعلی و آتی ،اعتبار دهندگان ، مراجع قانونی ، نهادهای دولتی و ...) مرتبط با واحدهای تجاری را در بر می گیرد.

اهمیت و کاربرد حسابداری صنعتی
حسابداری بهای تمام شده با بکارگیری سیستمها ،روشها و شیوه های متداول و مخصوص به خود مدیریت را جهت برنامه ریزی ،کنترل و ارزیابی نتایج عملیات مجهز نموده و نقش بازوی مدیریت در برنامه ریزی و کنترل فعالیتها را ایفا می نماید.
این شاخه از حسابداری مدیریت را در برآورد و جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه شامل (هزینه های مواد اولیه ،هزینه حقوق و دستمزد و سایر هزینه های تولیدی) یاری می نماید .
این عمل به مدیران امکان می دهد تا جهت افزایش تولید با توسعه تأسیسات و تغییر ماشین آلات از طرق مختلف مانند خرید،تعویض،ساخت و یا اجاره تأسیسات و ماشین آلات جدید تصمیم گیری نمایند . همچنین برآورد و جمع آوری اطلاعات می تواند مدیران را در جهت کاهش تولید (درشرایط نامناسب) یاری دهد .

استفاده از حسابداری صنعتی و نتایج حاصل از آن تنها به مؤسسات تولیدی محدود نمی شود . بلکه مؤسسات غیر تولیدی شامل اکثر مؤسسات خدماتی (بیمارستانها ،مؤسسات آموزشی ،شرکتهای بیمه ،شرکت های حمل و نقل بار و مسافر ،عمده فروشان واردات دولتی) نیز میتوانند از حسابداری صنعتی و نتایج حاصل از آن جهت محاسبه بهای تمام شده خدماتی که ارائه می دهند و نیز جهت افزایش کارائی فعالیتهای خود استفاده نمایند . مهمترین کاربرد حسابداری صنعتی محاسبه بهای تمام شده محصولات ساخته شده در واحد های تولیدی است .

اصطلاحات متداول
علوم و فنون هرکدام دارای اصطلاحات خاص خود میباشند که با بکارگیری این اصطلاحات درک مطالب مربوط به آن علوم و فنون ساده تر خواهد شد .بر همبن اساس حسابداری صنعتی نیز دارای اصطلاحاتی است که هرکدام نشانگر مفهوم خاصی میباشد .

اجزای بهای تمام شده
عوامل بهای تمام شده که به آن عوامل هزینه نیز گفته می شود ،عبارت است از هزینه هایی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در ساخت محصول به مصرف می رسند . این عوامل معمولا از سه قسمت شامل مواد اولیه ،دستمزد و سربار تولید تشکیل می شوند .

مواد اولیه
برای ساخت محصول از موادی که در طبیعت وجود دارد (مانند سنگ آهن) و از کالاهایی که بوسیله کارخانه های دیگر ساخته شده اند (مانند تیرآهن) استفاده می شود که به آنها مواد اولیه می گویند .
بنابراین مواد اولیه کارخانه ذوب آهن ،سنگ آهن است که در طبیعت وجود دارد و مواد اولیه در ساختمان سازی تیرآهن و مواد اولیه در تولید لوازم خانگی فلزی ،ورق آهن میباشد که در کارخانه ذوب آهن تولید می شوند.

دستمزد
عبارت از حقوق و حق الزحمه ای است که برای تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده و کالای در جریان ساخت به کارگران پرداخت می گردد.

سربار
به هزینه های غیر مستقیم تولید که معمولا به آن ،سربار ساخت و یا سربار تولید نیز می گویند و شامل هزینه هایی است که در کارخانه به مصرف می رسند.

به جز مواد اولیه و دستمزد مستقیم بعضی از این هزینه ها عبارتند از:مواد غیر مستقیم ،دستمزد غیر مستقیم،هزینه اجاره کارخانه ،هزینه استهلاک ساختمان ،ماشین آلات و تأسیسات ،هزینه بیمه شامل(بیمه کارخانه،بیمه های اجتماعی کارگران،بیمه بیکاری) ،هزینه سوخت و روشنائی کارخانه ،هزینه تعمیر ماشین آلات و تأسیسات کارخانه و هزینه نگهداری ماشین آلات و ساختمان و تأسیسات کارخانه.

کالای در جریان ساخت
به محصولات یا موجودی هائی اطلاق می شود که ساخت آن هنوز به پایان نرسیده و تکمیل نشده باشند .به عنوان مثال:در یک پالایشگاه ،نفت خام که به عنوان مواد اولیه می باشد در یک فرایند تولید به محصولات و فراورده هائی مانند بنزین هواپپیما ،بنزین سوپر ،بنزین معمولی ،نفت سفید ،نفت گاز ،نفت کوره ،قیر و ... تبدیل می شود.

کالای ساخته شده
به محصولاتی گفته می شود که فرایند تولید را طی نموده و اصطلاحا تکمیل شده و برای فروش آماده می باشند.